Ang mumps, na kilala rin bilang beke, ay isang viral na impeksiyon na karaniwang nakikita sa mga bata. Ito’y sanhi ng virus na mumps virus, na kumakalat sa pamamagitan ng respiratory droplets mula sa isang may sakit na tao sa isa pang tao.
Isa itong sakit na nagdudulot ng pamamaga ng mga parotid glands, na matatagpuan sa gilid ng mukha at ilalim ng tenga. Ang pangunahing sintomas ng beke ay ang pamamaga at pananakit ng mga glands sa leeg, at maaaring sumama ang pakiramdam, lagnat, at pananakit ng ulo.
Bagamat kadalasan itong mild at nagiging maayos nang walang pangangailangan sa partikular na gamot, maaring magdulot ng komplikasyon tulad ng pamamaga ng testicles sa mga lalaki o pamamaga ng ovaries sa mga babae.
Karaniwang napag-uusapan ang bakuna laban sa beke bilang bahagi ng regular na bakunahan para sa mga bata upang maiwasan ang impeksiyon. Mahalaga ang maagap na pagpapatingin sa doktor para sa tamang pamamahala at rekomendasyon sa mga magulang na mayroong anak na maaaring may beke.
“Mumps is a very contagious viral illness that usually makes a child have a fever and swollen salivary glands in his mouth and near his ear. It may also involve the central nervous system. It’s spread from child to child. Children are contagious one to seven days before symptoms appear.“ – Boston’s Children Hospital
Halimbawa ng Gamot sa Beke o mumps ng bata
Ang beke o mumps ay isang viral infection na kadalasang nakikita sa mga bata. Ang pangunahing sintomas nito ay pamamaga ng mga glands sa leeg, partikular ang mga parotid glands sa gilid ng mukha. Sa pangkalahatan, ang beke ay nagiging maayos na walang pangangailangan para sa partikular na gamot, at kadalasan, ito’y nagmumula at gumaling nang kusa.
Narito ang ilang mga hakbang na maaaring gawin para maibsan ang sintomas at mapabilis ang paggaling:
Pahinga at Hydration
Ang pahinga ay mahalaga para sa pagpapabilis ng paggaling. Kailangan din ng sapat na hydration para maiwasan ang dehydration.
Pain relievers
Maaaring magbigay ng over-the-counter pain relievers, tulad ng acetaminophen o ibuprofen, para sa pamamaga at pananakit.
ADVIL Ibuprofen 100 mg/5 mL Suspension for Kids 60mL
Palamig
Ang cold compress o ice pack ay maaaring makatulong sa pamamaga at pananakit.
“Soothe swollen parotid glands with either warm or cool compresses (whichever feels better). Help your child get plenty of rest. Kids with mumps should stay home for 5 days from the start of parotid gland swelling. Ask your doctor about when your child can return to school or childcare”-Kidshealth
Malambot na Pagkain
Ang pagpili ng malambot na pagkain, tulad ng sopas o pudding, ay maaaring makatulong sa kaginhawahan habang may beke.
Iwasang Magpakalat ng Sakit
Mahalaga na iwasan ang pakikipag-usap o paghahawak sa ibang tao upang maiwasan ang pagkalat ng virus.
Consultation sa Doktor
Mahalaga ang konsultasyon sa doktor, lalo na kung ang sintomas ay malubha, upang maging sigurado sa tamang pamamahala at para sa iba pang mga rekomendasyon.
Bilang karagdagan, ang bakuna laban sa beke ay kabilang sa mga regular na bakuna na ibinibigay sa mga bata. Ang mga magulang ay dapat makipag-usap sa kanilang doktor ukol sa bakunang ito at iba pang rekomendasyon para sa kalusugan ng kanilang mga anak.
Mga sintomas na may beke o mumps ang bata
Ang mga sintomas ng beke o mumps sa isang bata ay maaaring maging mga sumusunod:
1. Pamamaga ng Parotid Glands:
Ang pangunahing sintomas ng beke ay ang pamamaga at pananakit ng mga parotid glands sa gilid ng mukha, malapit sa tenga. Ang pamamaga na ito ay maaaring maging nakikita sa parehong panig o sa isa lamang.
2. Paninilaw o Pananakit ng Tenga:
Maaring kasama ang pamamaga ng mga glands, maaaring magkaruon ng paninilaw o pananakit ng tenga, lalo na kapag nginig ang bata.
3. Lagnat:
Maaaring magkaruon ng lagnat ang bata, at ito ay maaaring mataas o hindi gaanong matindi depende sa kalagayan ng may sakit.
4. Pakiramdam ng Pagod o Aburido:
Ang bata ay maaaring magkaruon ng pangkalahatang pakiramdam ng pagod o aburido.
5. Paninilaw o Pananakit ng Mata:
Maaring kasama ang pananakit o paninilaw ng mga mata.
6. Pangangati ng Katawan:
Sa ilang kaso, maaaring magkaruon ng pangangati ng balat o pangangati sa katawan.
7. Pakiramdam ng Kung Ano-Ano:
Minsan, maaaring maramdaman ng bata ang pag-ikot o paglakad ng tila may hinanakit.
8. Paninilaw o Pananakit ng Lalamunan:
Ang lalamunan ay maaaring maging mapula o masakit.
9. Pagtaas ng Timbang ng Ilalim ng Panga:
Maaaring mangyari ito dahil sa pamamaga ng mga glands.
10.Pagsusuka:
Posibleng magkaruon ng pagsusuka.
Mahalaga ang mag-consult sa isang doktor kung mayroong mga sintomas na ito upang makumpirma ang diagnosis at mabigyan ng tamang pamamahala ang kondisyon ng bata.
Nakakahawa ba ang Beke o mumps ng bata?
Oo, ang beke o mumps ay isang nakakahawang sakit na maaaring maipasa mula sa isang tao papunta sa isa pang tao. Ang mumps virus, na nagdudulot ng beke, ay kumakalat sa pamamagitan ng respiratory droplets kapag ang isang may sakit na tao ay umuubo, nagsusuka, o nagsasalita. Ang mga dropleteng ito ay maaaring mapunta sa bibig o ilong ng iba at maaaring maging sanhi ng impeksiyon.
Ang mga bata ang karaniwang tinatamaan ng beke, at dahil ito’y nakakahawa, maaaring kumalat ito sa isang paaralan, pambansang kapihan, o anumang lugar kung saan may malapitang pakikipag-ugnayan ang mga tao. Ang mga taong may beke ay maaaring maging nakakahawa mula sa mga araw bago lumitaw ang mga sintomas hanggang sa mga ilang araw pagkatapos.
Ang pagpapabakuna laban sa beke ay isang epektibong paraan upang maiwasan ang pagkakaroon ng sakit at ang pagkalat nito. Mahalaga rin ang magkaruon ng maayos na hygiene, tulad ng paghuhugas ng kamay, upang maiwasan ang pagkakaroon at pagkalat ng mumps virus. Sa kahit anong kaso, kapag mayroong kahinahinalang sintomas o alinlangan, mahalaga ang mag-consult sa isang doktor para sa tamang diagnosis at pamamahala.
Gaano katagal magkaroon ng beke o mumps ang bata?
Ang sakit na beke o mumps ay karaniwang may taglay na oras ng inkubasyon o panahon mula sa pagsalin ng virus hanggang sa lumitaw ang mga sintomas. Ang inkubasyon na ito ay karaniwang tumatagal ng 14 hanggang 18 na araw, subalit maaaring umabot hanggang 25 na araw bago magpakita ang mga sintomas.
Ang mga sintomas ng beke ay maaaring lumabas ng biglaan at karaniwan ay nagtatagal ng 7-10 araw, ngunit maaaring umabot ng mas matagal depende sa kalusugan ng indibidwal. Ang mga bata ay maaaring magkaruon ng mas madali at mas maikli na panahon ng paggaling kaysa sa mga matatanda.
Ang mga bata ay kadalasang nababakunahan laban sa beke bilang bahagi ng kanilang regular na bakunahan. Ang bakunang ito ay tumutulong na mapababa ang posibilidad na magkaruon ng beke at maaaring gawing mas mild ang sakit kung sakaling magkaruon pa ng impeksiyon.
Mahalaga ang regular na pagpapatingin sa doktor upang masiguro ang tamang pamamahala ng sakit at upang maiwasan ang posibleng komplikasyon.
References:
https://www.childrenshospital.org/conditions/mumps
https://gamotsabata.com/mabisang-gamot-sa-mumps-beke-ng-bata/
https://kidshealth.org/en/parents/mumps
